Zajęcia z historii sztuki mają zarówno aspekt poznawczy, jak i wychowawczy. Sztuka dociera do emocjonalnej sfery osobowości, dlatego wpływa znacząco na rozwój intelektu, wyobraźni i kreatywności. Bardzo ważną kwestią w nauczaniu historii sztuki jest zróżnicowanie form działań i metod kształcenia. W realizacji powinny przeważać lekcje szkolne, uzupełniane innymi formami zajęć, wśród których wymienić można: lekcje muzealne; wycieczki i objazdy; wykłady i prezentacje na temat sztuki w instytucjach zewnętrznych (muzea, galerie, uniwersytety); zwiedzanie wystaw; spotkania z wybitnymi artystami; udział w konkursach przedmiotowych. Lekcje prowadzone w szkole powinna cechować różnorodność stosowanych metod. Wśród metod wprowadzających nowy materiał i praktykujących jego przyswajanie, zalecane są metody aktywizujące uczniów. Na zajęciach historii sztuki należy uczyć analizy dzieła sztuki w ten sposób, aby wykształcić umiejętności opisywania oraz krytycznej oceny dzieł i zjawisk w sztuce. Opisy i analizy, w tym porównawcze, dzieł z różnych dziedzin sztuki powinny przebiegać według określonych kategorii (np. w architekturze: plan, układ przestrzenny, opis fasady i elewacji, wnętrza; w malarstwie: kompozycja, kolor, sposób ukazania iluzji przestrzeni, kształtowanie formy przez światło; w rzeźbie: bryła, kompozycja, faktura, relacje z otoczeniem). W przypadku sztuki figuratywnej warto zwrócić uwagę także na tematykę i stopień oddania rzeczywistości lub deformacji. Te kategorie nie są stałe, ich dobór jest uzależniony od rodzaju i specyfiki wybranych do analizy dzieł. Należy też uwzględniać w trakcie realizacji przedmiotu pracę z tekstem źródłowym (wypowiedzi myślicieli, twórców i krytyków o sztuce). Warto urozmaicać kształcenie prezentacją filmów o sztuce, ale nie mogą one zastępować lekcji. W każdym przypadku uczniowie powinni przed prezentacją filmu otrzymać zestaw pytań i problemów, nad którymi mają się zastanowić w trakcie oglądania. Dla urozmaicenia można też włączyć do katalogu metod kształcenia dramę, a zwłaszcza techniki: żywy obraz oraz obraz. Historia sztuki jest przedmiotem humanistycznym, dlatego jednym z jej zadań, obok kształcenia umiejętności opisu i analizy dzieła, jest przygotowanie uczniów do formułowania samodzielnych, logicznych wypowiedzi argumentacyjnych na temat epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce, środowisk artystycznych dzieł oraz ich twórców. Wypowiedzi powinny mieć charakter ustny i pisemny. W pracach pisemnych zaleca się zwracanie uwagi na poprawność logiczną pracy (w tym właściwą, trójdzielną kompozycję oraz poprawne wnioskowanie z odniesieniem do problemu zawartego w temacie), treść pracy, w której uczeń powinien wykazać się wiedzą o epokach, kontekstach powstania dzieła (estetycznym, biograficznym, historycznym, literackim, filozoficznym, społecznym, religijnym), umiejętnością analizowania i porównywania dzieł sztuki, postaw i zjawisk artystycznych, a także twórczości artystów. W pracach pisemnych należy również zwracać uwagę na poprawność terminologiczną oraz język i styl pracy. Nauczanie historii sztuki warto zacząć od chronologii dziejów sztuki, aby w kolejnych latach kształcenia uczeń umiał prawidłowo usytuować w czasie i w przestrzeni geograficznej poszczególne kierunki, style, tendencje oraz twórców dzieł. W ramach wstępu można powtórzyć informacje na temat dziedzin sztuk plastycznych, stylu, a także poszerzyć informacje dotyczące treści i formy dzieła sztuki. Powinno też się przypomnieć informacje na temat dziedzin sztuki oraz wprowadzić pojęcia dotyczące form wypowiedzi i technik właściwych sztuce współczesnej. Poszerzyć się też powinno informacje dotyczące funkcji sztuki oraz wstępnie omówić najważniejsze muzea i kolekcje dzieł sztuki na świecie i w Polsce. W kolejnych latach nauki treści można realizować w naturalnym układzie historyczno-problemowym, to znaczy z całościowym uwzględnieniem kultur: pierwotnych, starożytnych, a następnie epok stylów i tendencji z podziałem na istotne środowiska rozwoju sztuki. Należy zauważyć, że zaproponowane w treściach kształcenia nazwiska artystów nie wyczerpują w żadnym razie katalogu wszystkich twórców, którzy powinni pojawić się w toku kształcenia. W przypadku tych, których uczeń poznaje na podstawie jednego dzieła, należy raczej skupić się na analizie formy i treści konkretnego obrazu czy rzeźby, a nie na całej twórczości autora. W toku realizacji materiału należy powracać do zagadnień poruszanych wcześniej, uwzględniając naturalny, historyczny rozwój. Istotne znaczenie w rozwoju ma też wychowanie w poczuciu odpowiedzialności i szacunku dla prac własnych i cudzych, w tym dziedzictwa kulturowego. Zagadnienia dotyczące zgodnego z prawem publikowania prac (w tym prawa cytatu) wprowadzane były już na II etapie edukacyjnym. W liceum ogólnokształcącym i technikum należy zasady powtarzać, a prezentowane dzieła opatrywać informacją o źródle, z jakiego zostało pozyskane. Nauczyciele powinni zwracać uwagę i uwrażliwiać uczniów na ochronę własności, w tym własności intelektualnej. Przedmiot historia sztuki bazuje na wiedzy i umiejętnościach pozyskanych zarówno na wcześniejszych etapach edukacyjnych, jak i w klasie pierwszej liceum ogólnokształcącego i technikum. Treści kształcenia integrują się z innymi przedmiotami nauczanymi szkołach w następujących kwestiach: historia – zakres zagadnień dotyczących uwarunkowań historycznych i geograficznych dzieła sztuki, wprowadzenie do epok itd., osadzenie w epoce; język polski – zakres zagadnień dotyczących cech i stylistyki epok i kierunków, umiejętności pisania dłuższej wypowiedzi pisemnej na zadany temat; muzyka (dotyczy uczniów realizujących przedmiot) zakres zagadnień dotyczących cech i stylistyki epok oraz dzieł muzycznych; religia (dotyczy uczniów realizujących przedmiot) – zakres zagadnień dotyczących ikonografii chrześcijańskiej, a zwłaszcza żywoty świętych i atrybucja w sztuce; etyka oraz filozofia (dotyczy uczniów realizujących przedmiot – zakres zagadnień dotyczących historii estetyki i formułowania doktryn artystycznych; informatyka – zakres działań wiążący się z wykorzystaniem nowych technologii oraz korzystania z zasobów internetu. Niezbędne warunki bazowe do realizacji programu to sala lekcyjna (pracownia) wyposażona w komputer z dostępem do internetu, głośniki, ekran oraz rzutnik multimedialny do demonstracji i prezentacji.

Stale powiększająca się liczba osób decyduje się na zdawanie matury w poziomie rozszerzonym i to w odniesieniu do wszystkich albo większości przedmiotów. Matura rozszerzona z historii obejmuje bardziej drobiazgowy materiał, więcej tu do zapamiętania faktów, dat i powiązań politycznych w każdym okresie dziejów. To rzeczywiście dość znaczny zakres materiału i czapki z głów przed tymi, którzy się na to porywają. Pomimo, że właściwie kilka zagadnień z historii jest powielanych na zajęciach z języka polskiego zatem jest to siła rzeczy prostsze do zapamiętania ponieważ mamy więcej punktów odniesienia. Matura z historii arkusze to materiał, który bez trudu znajdziemy w globalnej sieci Internet a który warto posiadać głównie ze względu na to, że jest pomocny podczas powtarzania materiału, jego utrwalania. Każda radę w czasie nauki jest jak najbardziej dobrze widziana. Matura historia jest związana z realnie imponującym zakresem materiału nawet wówczas, gdy zdajemy jedynie poziom priorytetowy. Inna sprawa, że w każdym roku są pewniki, w każdej sytuacji są pytania z powstań jak również z drugiej wojny światowej. Tagged with: Katalog uczelni • kierunki studiów • matura • studiować • wyszukiwarka uczelni Recent Entries listopad 2019 styczeń 2015 marzec 2014 luty 2014 styczeń 2014 grudzień 2013 listopad 2013 lipiec 2013 czerwiec 2013 marzec 2013 styczeń 2013 grudzień 2012 listopad 2012 październik 2012 wrzesień 2012 sierpień 2012 lipiec 2012 czerwiec 2012 maj 2012 kwiecień 2012 marzec 2012 luty 2012 This entry was posted on czwartek, lipiec 26th, 2012 at 14:49 and is filed under Bez kategorii. You can follow any responses to this entry through the RSS feed. You can leave a response, or trackback from your own site.

Matura 2022 z matematyki - podsumowanie zmian. Ze względu na COVID-19 matura w roku 2022 z matematyki będzie przeprowadzona na podstawie wymagań egzaminacyjnych, a nie podstawy programowej. Zmiany w postaci rozporządzenia ogłosił Minister Edukacji Narodowej. Co to oznacza w praktyce? Zakres materiału został okrojony do matury 2022.

W roku 2022 matura zostanie również przeprowadzona na podstawie wymagań egzaminacyjnych, a nie jak do roku 2020 na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej. Spis treści III etap edukacyjny 1. Najdawniejsze dzieje człowieka. 2. Cywilizacje Bliskiego Wschodu. 3. Starożytny Izrael. 4. Cywilizacja grecka. 5. Cywilizacja rzymska. 6. Dziedzictwo antyku. 7. Chrześcijaństwo. 8. Arabowie i świat islamski. 9. Początki cywilizacji zachodniego chrześcijaństwa. 10. Bizancjum i Kościół wschodni. 11. Społeczeństwo średniowiecznej Europy. 12. Kultura materialna i duchowa łacińskiej Europy. 13. Polska pierwszych Piastów. 14. Polska dzielnicowa i zjednoczona. 15. Polska w dobie unii z Litwą. 16. Wielkie odkrycia geograficzne. 17. Humanizm i renesans. 18. Rozłam w Kościele zachodnim. 19. Polska i Litwa w czasach ostatnich Jagiellonów. 20. Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. 21. Rzeczpospolita Obojga Narodów i jej sąsiedzi w XVII w. 22. Formy państwa nowożytnego. 23. Europa w XVIII w. 24. Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVIII w. 25. Bunt poddanych - wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych. 26. Rzeczpospolita w dobie stanisławowskiej. 27. Walka o utrzymanie niepodległości w ostatnich latach XVIII w. 28. Rewolucja francuska. 29. Epoka napoleońska. 30. Europa po kongresie wiedeńskim. 31. Rozwój cywilizacji przemysłowej. 32. Europa i świat w XIX w. 33. Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim. 34. Społeczeństwo dawnej Rzeczypospolitej w okresie powstań narodowych. 35. Życie pod zaborami. 36. Europa i świat na przełomie XIX i XX w. 37. I wojna światowa i jej skutki. 38. Rewolucje rosyjskie. 39. Sprawa polska w I wojnie światowej. IV etap edukacyjny - poziom podstawowy 1. Europa i świat po I wojnie światowej. 2. Odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej. 3. Kryzys demokracji w Europie Zachodniej. 4. System totalitarny w ZSRR. 5. Kryzys demokracji parlamentarnej w Polsce. 6. Gospodarka i społeczeństwo II Rzeczypospolitej. 7. II wojna światowa. 8. Ziemie polskie pod dwiema okupacjami. 9. Sprawa polska w czasie II wojny światowej. 10. Świat po II wojnie światowej. 11. Polska w systemie komunistycznym. 12. Rozkład systemu komunistycznego w Polsce - polska droga do suwerenności. IV etap edukacyjny - poziom rozszerzony I. Starożytność. 1. Cywilizacje Bliskiego Wschodu. 2. Społeczeństwo, życie polityczne i kultura starożytnej Grecji. 3. Ekspansja w świecie greckim i rzymskim. 4. Społeczeństwo, życie polityczne i kultura starożytnego Rzymu. II. Średniowiecze. 1. Bizancjum i Zachód a świat islamu. 2. Europa wczesnego średniowiecza. 3. Europa w okresie krucjat. 4. Polska w okresie wczesnopiastowskim. 5. Polska w okresie rozbicia dzielnicowego. 6. Europa późnego średniowiecza. 7. Polska w XIV-XV w. 8. Kultura średniowiecza. III. Dzieje nowożytne. 1. Odkrycia geograficzne i europejski kolonializm doby nowożytnej. 2. Europa w XVI-XVII w. 3. Rzeczpospolita w okresie renesansu i demokracji szlacheckiej. 4. Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVII w. Ustrój, społeczeństwo i kultura. 5. Oświecenie, absolutyzm oświecony i rewolucje XVIII w. 6. Rzeczpospolita w XVIII w. Reformy oświeceniowe i rozbiory. IV. Wiek XIX. 1. Europa napoleońska. 2. Europa i Stany Zjednoczone w epoce rewolucji przemysłowej. 3. Ideologie XIX w. 4. Walka o niepodległość Polski w okresie niewoli narodowej. 5. Społeczeństwo polskie w okresie zaborów w XIX w. 6. Europa i świat w XIX w. V. Wiek XX. 1. I wojna światowa i rewolucje w Rosji. 2. Kryzys demokracji i systemy totalitarne. 3. Europa i świat między wojnami. Społeczeństwo, gospodarka, kultura. 4. Odbudowa niepodległości i życie polityczne II Rzeczypospolitej. 5. II Rzeczpospolita. Społeczeństwo, gospodarka, kultura. 6. Europa i świat podczas II wojny światowej. 7. Europa pod okupacją niemiecką i Holokaust. 8. Okupacja niemiecka i radziecka na ziemiach polskich. 9. Europa i świat w okresie rywalizacji ZSRR i Stanów Zjednoczonych. 10. Rozpad systemu kolonialnego. 11. Chiny po II wojnie światowej. 12. Europa Środkowo-Wschodnia po II wojnie światowej. 13. Polska w latach 1944-1948. 14. Polska w latach 1948-1956. 15. Polska w latach 1956-1980. 16. Polska w latach 1980-1989. 17. Narodziny III Rzeczypospolitej. 18. Przemiany cywilizacyjne w drugiej połowie XX w. ⇑III etap edukacyjny⇑1. Najdawniejsze dzieje porównuje koczowniczy tryb życia z osiadłym i opisuje skutki przyjęcia przez człowieka trybu osiadłego;2) wyjaśnia zależności pomiędzy środowiskiem geograficznym a warunkami życia człowieka.⇑2. Cywilizacje Bliskiego lokalizuje w czasie i przestrzeni cywilizacje starożytnej Mezopotamii i Egiptu;2) charakteryzuje strukturę społeczeństwa i system wierzeń w Egipcie;3) wyjaśnia znaczenie pisma i prawa w procesie powstawania państw;4) rozpoznaje typy pisma wykształcone na terenie Mezopotamii i Egiptu.⇑3. Starożytny charakteryzuje podstawowe symbole i główne zasady judaizmu;2) wyjaśnia różnicę pomiędzy politeizmem a monoteizmem, odwołując się do przykładów.⇑4. Cywilizacja wyjaśnia wpływ środowiska geograficznego na gospodarkę i rozwój polityczny starożytnej Grecji;2) umiejscawia w czasie i porównuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Sparcie i Atenach peryklejskich;3) charakteryzuje czynniki integrujące starożytnych Greków - język, system wierzeń, teatr oraz igrzyska olimpijskie.⇑5. Cywilizacja umiejscawia w czasie i charakteryzuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Rzymie republikańskim i cesarstwie;2) wyjaśnia przyczyny i wskazuje skutki ekspansji Rzymu, opisując postawy Rzymian wobec niewolników i ludów podbitych;3) podaje przykłady wpływu kultury greckiej na kulturę rzymską;4) rozróżnia wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku starożytnego państwa rzymskiego.⇑6. Dziedzictwo charakteryzuje najważniejsze osiągnięcia kultury materialnej i duchowej antycznego świata w różnych dziedzinach: filozofii, nauce, architekturze, sztuce, literaturze;2) podaje przykłady osiągnięć cywilizacyjnych antyku, które mają wpływ na cywilizację współczesną.⇑7. umiejscawia w czasie i przestrzeni narodziny i rozprzestrzenianie się chrześcijaństwa;2) wskazuje przyczyny i przykłady prześladowania chrześcijan w państwie rzymskim.⇑8. Arabowie i świat umiejscawia w czasie i przestrzeni kierunki i zasięg podbojów arabskich;2) opisuje podstawowe zasady i symbole islamu;3) wyjaśnia rolę Arabów w przekazywaniu dorobku kulturowego pomiędzy Wschodem a Zachodem.⇑9. Początki cywilizacji zachodniego umiejscawia w czasie i przestrzeni monarchię Karola Wielkiego, Państwo Kościelne oraz Cesarstwo w Europie Zachodniej;2) charakteryzuje działalność Karola Wielkiego i wyjaśnia, na czym polegał renesans karoliński;3) charakteryzuje główne idee uniwersalnego cesarstwa Ottona III.⇑10. Bizancjum i Kościół lokalizuje w czasie i przestrzeni cesarstwo bizantyjskie;2) charakteryzuje rolę Bizancjum jako kontynuatora cesarstwa rzymskiego i rozpoznaje osiągnięcia kultury bizantyjskiej (prawo, architektura, sztuka);3) wyjaśnia przyczyny i skutki rozłamu w Kościele w XI w.⇑11. Społeczeństwo średniowiecznej rozpoznaje typowe instytucje systemu lennego;2) wyjaśnia pojęcie stanu i charakteryzuje podziały społeczne w średniowieczu;3) charakteryzuje funkcje gospodarcze, polityczne i kulturowe miast w średniowieczu.⇑12. Kultura materialna i duchowa łacińskiej wyjaśnia kulturotwórczą rolę Kościoła w dziedzinie nauki, architektury, sztuki i życia codziennego średniowiecznego społeczeństwa;2) porównuje główne elementy kultury rycerskiej i kultury miejskiej;3) rozpoznaje zabytki kultury średniowiecza, wskazując różnice pomiędzy stylem romańskim a stylem gotyckim, z uwzględnieniem przykładów z własnego regionu.⇑13. Polska pierwszych sytuuje w czasie i przestrzeni państwo pierwszych Piastów;2) wskazuje, na przykładzie państwa pierwszych Piastów, charakterystyczne cechy monarchii patrymonialnej;3) wyjaśnia okoliczności przyjęcia chrztu przez Piastów oraz następstwa kulturowe, społeczne i polityczne chrystianizacji Polski;4) ocenia dokonania pierwszych Piastów w dziedzinie polityki, gospodarki i kultury.⇑14. Polska dzielnicowa i sytuuje w czasie i przestrzeni Polskę okresu rozbicia dzielnicowego;2) opisuje postanowienia statutu Bolesława Krzywoustego;3) porządkuje i sytuuje w czasie najważniejsze wydarzenia związane z relacjami polsko-krzyżackimi w epoce Piastów;4) opisuje zmiany społeczno-gospodarcze w epoce rozbicia dzielnicowego i dostrzega związki pomiędzy rozwojem ruchu osadniczego a ożywieniem gospodarczym;5) ocenia dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie polityki wewnętrznej (system obronny, urbanizacja kraju, prawo, nauka) oraz w polityce zagranicznej;6) charakteryzuje zmiany struktury społeczno-wyznaniowej Królestwa Polskiego po przyłączeniu ziem ruskich.⇑15. Polska w dobie unii z wyjaśnia przyczyny i ocenia następstwa unii Polski z Litwą;2) porządkuje i sytuuje w czasie najważniejsze wydarzenia związane z relacjami polsko-krzyżackimi w epoce Jagiellonów;3) charakteryzuje rozwój uprawnień stanu szlacheckiego.⇑16. Wielkie odkrycia sytuuje w czasie i przestrzeni wyprawy Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy, Ferdynanda Magellana oraz sytuuje w przestrzeni posiadłości kolonialne Portugalii i Hiszpanii;2) ocenia wpływ odkryć geograficznych na życie społeczno-gospodarcze i kulturowe Europy oraz dla Nowego Świata.⇑17. Humanizm i wyjaśnia źródła rozwoju kultury renesansu oraz opisuje jej charakterystyczne cechy;2) charakteryzuje największe osiągnięcia: Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Rafaela Santi, Erazma z Rotterdamu, Mikołaja Kopernika i Galileusza;3) ocenia rolę druku dla upowszechniania idei renesansu oraz rozwoju cywilizacji europejskiej.⇑18. Rozłam w Kościele wymienia czynniki, które doprowadziły do rozłamu w Kościele zachodnim;2) opisuje cele i charakteryzuje działalność Marcina Lutra i Jana Kalwina oraz przedstawia okoliczności powstania kościoła anglikańskiego;3) wyjaśnia cele zwołania soboru trydenckiego i wskazuje postanowienia służące wzmocnieniu katolicyzmu.⇑19. Polska i Litwa w czasach ostatnich ocenia politykę zagraniczną ostatnich Jagiellonów;2) przedstawia okoliczności zawarcia unii realnej pomiędzy Polską a Litwą i jej główne postanowienia oraz wskazuje na mapie terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów;3) charakteryzuje stosunki wyznaniowe w państwie polsko-litewskim i wyjaśnia ich specyfikę na tle europejskim;4) przedstawia największe osiągnięcia piśmiennictwa polskiego epoki renesansu, uwzględniając twórczość Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego, Andrzeja Frycza Modrzewskiego;5) rozpoznaje reprezentatywne obiekty sztuki renesansowej na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem własnego regionu.⇑20. Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga wymienia instytucje ustrojowe demokracji szlacheckiej i charakteryzuje ich kompetencje;2) wyjaśnia okoliczności uchwalenia oraz główne założenia konfederacji warszawskiej i artykułów henrykowskich;3) przedstawia zasady wolnej elekcji;4) ocenia charakter zmian systemu polityczno-ustrojowego Rzeczypospolitej w XVII w.;5) rozpoznaje charakterystyczne cechy kultury baroku, odwołując się do przykładów architektury i sztuki we własnym regionie.⇑21. Rzeczpospolita Obojga Narodów i jej sąsiedzi w XVII wyjaśnia główne przyczyny wojen Rzeczypospolitej ze Szwecją, Turcją i Rosją;2) wyjaśnia przyczyny, cele i następstwa powstania Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie;3) ocenia społeczno-gospodarcze i polityczne następstwa wojen w XVII w.;4) wyjaśnia przyczyny i wskazuje przejawy kryzysu politycznego i społeczno-gospodarczego Rzeczypospolitej w II połowie XVII w.⇑22. Formy państwa charakteryzuje, na przykładzie Francji Ludwika XIV, ustrój monarchii absolutnej;2) wymienia, odwołując się do przykładu Anglii, główne cechy monarchii parlamentarnej;3) porównuje monarchię parlamentarną z monarchią absolutną, uwzględniając zakres władzy monarszej, prawa i obowiązki poddanych, rolę instytucji stanowych (parlamentu);4) wyjaśnia, na czym polegała specyfika ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów na tle Europy.⇑23. Europa w XVIII wymienia idee oświecenia i rozpoznaje je w nauce, literaturze, architekturze i sztuce;2) charakteryzuje zasadę trójpodziału władzy Monteskiusza i zasadę umowy społecznej Rousseau;3) porównuje reformy oświeceniowe wprowadzone w Prusach, Rosji i Austrii.⇑24. Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVIII przedstawia przyczyny i przejawy kryzysu państwa polskiego w czasach saskich;2) wyjaśnia zmiany położenia międzynarodowego Rzeczypospolitej w XVIII w.;3) charakteryzuje projekty reform ustrojowych Stanisława Konarskiego i Stanisława Leszczyńskiego oraz dostrzega przejawy ożywienia w gospodarce i kulturze czasów saskich.⇑25. Bunt poddanych - wojna o niepodległość Stanów przedstawia przyczyny i następstwa wojny o niepodległość;2) ocenia wkład Polaków w walkę o niepodległość Stanów Zjednoczonych;3) wymienia główne instytucje ustrojowe Stanów Zjednoczonych i wyjaśnia, w jaki sposób konstytucja amerykańska realizowała w praktyce zasadę trójpodziału władzy.⇑26. Rzeczpospolita w dobie przedstawia okoliczności powstania, zadania i osiągnięcia Komisji Edukacji Narodowej;2) sytuuje w czasie obrady Sejmu Wielkiego oraz uchwalenie Konstytucji 3 maja; wymienia reformy Sejmu Wielkiego oraz postanowienia Konstytucji 3 maja;3) wyjaśnia okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej i ocenia jej następstwa;4) rozpoznaje charakterystyczne cechy polskiego oświecenia i charakteryzuje przykłady sztuki okresu klasycyzmu z uwzględnieniem własnego regionu.⇑27. Walka o utrzymanie niepodległości w ostatnich latach XVIII sytuuje w czasie I, II i III rozbiór Rzeczypospolitej i wskazuje na mapie zmiany terytorialne po każdym rozbiorze;2) przedstawia cele i następstwa powstania kościuszkowskiego;3) rozróżnia wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Rzeczypospolitej.⇑28. Rewolucja wyjaśnia główne przyczyny rewolucji i ocenia jej skutki;2) wskazuje charakterystyczne cechy dyktatury jakobińskiej;3) opisuje główne zasady ideowe rewolucji francuskiej zawarte w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela.⇑29. Epoka wyjaśnia okoliczności utworzenia Legionów Polskich i Księstwa Warszawskiego oraz opisuje cechy ustrojowe i terytorium Księstwa Warszawskiego;2) ocenia politykę Napoleona wobec sprawy polskiej oraz postawę Polaków wobec Napoleona.⇑30. Europa po kongresie przedstawia zasady i postanowienia kongresu wiedeńskiego, uwzględniając jego decyzje w sprawie polskiej;2) wyjaśnia główne założenia idei liberalizmu, socjalizmu oraz idei narodowych w Europie w I połowie XIX w.⇑31. Rozwój cywilizacji wymienia charakterystyczne cechy rewolucji przemysłowej;2) podaje przykłady pozytywnych i negatywnych skutków procesu uprzemysłowienia, w tym dla środowiska naturalnego;3) identyfikuje najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa ekonomiczne i społeczne ich zastosowania;4) opisuje zmiany w poziomie życia różnych grup społecznych w XIX w. na podstawie źródeł pisanych, ikonograficznych i statystycznych.⇑32. Europa i świat w XIX opisuje przyczyny i skutki wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych;2) dostrzega podobieństwa i różnice w procesie jednoczenia Włoch i Niemiec;3) wyjaśnia przyczyny i sytuuje w przestrzeni kierunki oraz zasięg ekspansji kolonialnej państw europejskich w XIX w.;4) ocenia pozytywne i negatywne skutki polityki kolonialnej z perspektywy europejskiej oraz kolonizowanych społeczności i państw.⇑33. Ziemie polskie po kongresie wskazuje na mapie nowy układ granic państw zaborczych na ziemiach polskich po kongresie wiedeńskim;2) charakteryzuje ustrój Królestwa Polskiego;3) ocenia osiągnięcia Królestwa Polskiego w gospodarce, kulturze i szkolnictwie.⇑34. Społeczeństwo dawnej Rzeczypospolitej w okresie powstań sytuuje w czasie i przestrzeni powstanie listopadowe i powstanie styczniowe;2) przedstawia przyczyny oraz porównuje przebieg i charakter powstań narodowych;3) rozróżnia bezpośrednie i długofalowe następstwa powstańczych ruchów narodowych;4) charakteryzuje główne nurty i postaci Wielkiej Emigracji.⇑35. Życie pod wyjaśnia cele i opisuje metody działań zaborców wobec mieszkańców ziem dawnej Rzeczypospolitej;2) charakteryzuje i ocenia zróżnicowane postawy społeczeństwa wobec zaborców;3) porównuje warunki życia społeczeństwa w trzech zaborach w II połowie XIX w., uwzględniając możliwości prowadzenia działalności społecznej i rozwoju narodowego;4) przedstawia główne nurty życia politycznego pod zaborami w końcu XIX w.⇑36. Europa i świat na przełomie XIX i XX przedstawia skutki przewrotu technicznego i postępu cywilizacyjnego, w tym dla środowiska naturalnego;2) charakteryzuje przyczyny i następstwa procesu demokratyzacji życia politycznego;3) przedstawia nowe zjawiska kulturowe, w tym narodziny kultury masowej i przemiany obyczajowe.⇑37. I wojna światowa i jej wymienia główne przyczyny narastania konfliktów pomiędzy mocarstwami europejskimi na przełomie XIX i XX w. oraz umiejscawia je na politycznej mapie świata i Europy;2) charakteryzuje specyfikę działań wojennych, ze szczególnym uwzględnieniem nowych środków technicznych.⇑38. Rewolucje wyjaśnia polityczne i społeczno-gospodarcze przyczyny wybuchu rewolucji w Rosji w 1917 r.;2) wyjaśnia okoliczności przejęcia przez bolszewików władzy w Rosji;3) opisuje bezpośrednie następstwa rewolucji lutowej i październikowej dla Rosji oraz Europy;4) charakteryzuje reakcję Europy na wydarzenia w Rosji.⇑39. Sprawa polska w I wojnie charakteryzuje stosunek państw zaborczych do sprawy polskiej oraz opisuje poglądy zwolenników różnych orientacji politycznych;2) ocenia wysiłek zbrojny Polaków;3) wyjaśnia międzynarodowe uwarunkowania sprawy polskiej.⇑IV etap edukacyjny - poziom podstawowy⇑1. Europa i świat po I wojnie opisuje następstwa wojny, wyróżniając konsekwencje polityczne, gospodarcze, społeczne i kulturowe;2) wyjaśnia cele powołania i charakter Ligi Narodów;3) wyjaśnia politykę mocarstw wobec Niemiec po zakończeniu I wojny światowej.⇑2. Odrodzenie państwa polskiego po I wojnie opisuje odrodzenie państwa polskiego oraz jego granice i sąsiadów;2) charakteryzuje i ocenia postanowienia traktatu wersalskiego wobec Polski;3) porównuje cele i skutki powstania wielkopolskiego i trzech powstań śląskich oraz wyjaśnia przyczyny i opisuje następstwa wojny polsko - bolszewickiej;4) charakteryzuje ustrój polityczny II Rzeczypospolitej na podstawie konstytucji marcowej 1921 r.;5) wskazuje czynniki utrudniające proces integracji odrodzonego państwa polskiego;6) wyjaśnia cele i skutki reformy Władysława Grabskiego;7) ocenia wkład Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego w odbudowę państwa polskiego.⇑3. Kryzys demokracji w Europie charakteryzuje okoliczności oraz następstwa dojścia do władzy Mussoliniego i Hitlera;2) porównuje faszyzm z nazizmem, uwzględniając organizację państwa, ideologię oraz politykę wobec społeczeństwa;3) charakteryzuje i ocenia politykę państw europejskich wobec Hitlera i wskazuje na jej uwarunkowania.⇑4. System totalitarny w opisuje okoliczności dojścia do władzy Stalina;2) opisuje zmiany w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym ZSRR po dojściu do władzy Stalina, z uwzględnieniem uprzemysłowienia kraju, kolektywizacji rolnictwa oraz jej następstw (Wielki Głód) i Wielkiej Czystki;3) porównuje totalitarne systemy hitlerowskich Niemiec i Związku Radzieckiego.⇑5. Kryzys demokracji parlamentarnej w wyjaśnia przyczyny i skutki przewrotu majowego;2) porównuje główne postanowienia konstytucji marcowej 1921 r. i konstytucji kwietniowej 1935 r.;3) wymienia charakterystyczne cechy rządów sanacji, wskazując różnice między demokracją parlamentarną a rządami autorytarnymi;4) charakteryzuje główne kierunki polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej.⇑6. Gospodarka i społeczeństwo II charakteryzuje strukturę społeczną, narodowościową i wyznaniową odrodzonego państwa polskiego, dostrzegając przyczyny konfliktów społecznych i narodowościowych;2) porównuje przejawy kryzysu gospodarczego na świecie i w Polsce, wskazując jego specyficzne cechy;3) opisuje osiągnięcia gospodarcze II Rzeczypospolitej, w tym budowę portu w Gdyni i utworzenie Centralnego Okręgu Przemysłowego;4) charakteryzuje główne osiągnięcia kultury i nauki II Rzeczypospolitej.⇑7. II wojna wyjaśnia polityczne, społeczne i gospodarcze przyczyny wybuchu II wojny światowej;2) charakteryzuje położenie międzynarodowe Polski w przededniu wybuchu II wojny światowej;3) ocenia konsekwencje zawarcia paktu Ribbentrop-Mołotow;4) sytuuje w czasie i przestrzeni etapy i fronty II wojny światowej, wskazując momenty przełomowe;5) przedstawia przyczyny i skutki Holokaustu oraz opisuje przykłady oporu ludności żydowskiej;6) przedstawia okoliczności powstania koalicji antyfaszystowskiej oraz porównuje postanowienia konferencji w Teheranie, Jałcie i Poczdamie;7) charakteryzuje bezpośrednie skutki II wojny światowej, wyróżniając następstwa polityczne, społeczne, gospodarcze i kulturowe, z uwzględnieniem przesunięć ludności w Europie Środkowej.⇑8. Ziemie polskie pod dwiema porównuje cele i metody polityki niemieckiej i radzieckiej w okupowanej Polsce;2) opisuje strukturę polityczną i wojskową oraz działalność polskiego państwa podziemnego i ocenia historyczną rolę Armii Krajowej;3) wyjaśnia przyczyny i opisuje skutki wybuchu powstania warszawskiego oraz ocenia postawę aliantów i Związku Radzieckiego wobec powstania;4) analizuje zmiany terytorialne, straty ludnościowe, kulturowe i materialne Polski będące następstwem II wojny światowej.⇑9. Sprawa polska w czasie II wojny przedstawia okoliczności powstania oraz działalność rządu II Rzeczypospolitej na uchodźstwie;2) charakteryzuje udział Polaków w wysiłku militarnym aliantów oraz sytuuje w czasie i przestrzeni działania wojsk polskich na różnych frontach wojny;3) ocenia politykę mocarstw wobec sprawy polskiej w czasie II wojny światowej.⇑10. Świat po II wojnie wyjaśnia przyczyny i skutki rozpadu koalicji antyhitlerowskiej oraz opisuje początki zimnej wojny;2) opisuje okoliczności i ocenia skutki powstania NRD i RFN;3) charakteryzuje sojusze polityczno-militarne NATO i Układu Warszawskiego, sytuując je na mapie;4) charakteryzuje państwa będące w strefie wpływów ZSRR, z uwzględnieniem wydarzeń na Węgrzech w 1956 r. i w Czechosłowacji w 1968 r.;5) sytuuje w czasie i przestrzeni proces dekolonizacji oraz ocenia jego następstwa, uwzględniając rolę ONZ;6) wyjaśnia znaczenie II Soboru Watykańskiego dla przemian w Kościele katolickim drugiej połowy XX w.;7) charakteryzuje konflikty zimnej wojny, w tym wojny w Korei, Wietnamie i Afganistanie oraz kryzys kubański, uwzględniając rolę ONZ;8) wyjaśnia przyczyny i charakter konfliktu bliskowschodniego;9) charakteryzuje przemiany w Chinach po II wojnie światowej;10) opisuje przemiany polityczne i społeczno-gospodarcze w ZSRR w latach 1945-1991;11) charakteryzuje przemiany społeczno-polityczne w Europie Środkowo-Wschodniej w 1989 r.;12) opisuje zmiany kulturowe i społeczne po II wojnie światowej;13) przedstawia cele i główne etapy rozwoju Unii Europejskiej.⇑11. Polska w systemie wyjaśnia okoliczności przejęcia władzy w Polsce przez komunistów;2) charakteryzuje system represji stalinowskich w Polsce i ocenia jego skutki;3) charakteryzuje realia życia gospodarczego i społecznego PRL-u;4) porównuje przyczyny i skutki kryzysów 1956 r., 1968 r. 1970 r. i 1976 r.;5) ocenia polityczną i społeczną rolę Kościoła katolickiego w PRL-u.⇑12. Rozkład systemu komunistycznego w Polsce - polska droga do wyjaśnia znaczenie pontyfikatu Jana Pawła II dla przemian politycznych w Polsce;2) wyjaśnia przyczyny i skutki wydarzeń sierpniowych 1980 r. oraz ocenia rolę Solidarności w przemianach politycznych i ustrojowych;3) przedstawia okoliczności wprowadzenia i następstwa stanu wojennego;4) opisuje najważniejsze postanowienia „Okrągłego Stołu”;5) charakteryzuje przemiany polityczne, społeczno-gospodarcze i kulturowe po 1989 r.;6) przedstawia okoliczności i ocenia znaczenie przystąpienia Polski do NATO i Unii Europejskiej.⇑IV etap edukacyjny - poziom rozszerzony⇑I. Starożytność.⇑1. Cywilizacje Bliskiego charakteryzuje uwarunkowania geograficzne rozwoju cywilizacji na Bliskim Wschodzie;2) rozpoznaje cechy charakterystyczne najważniejszych osiągnięć kulturowych cywilizacji bliskowschodnich w zakresie architektury, sztuki, nauki i pisma.⇑2. Społeczeństwo, życie polityczne i kultura starożytnej charakteryzuje geograficzne uwarunkowania cywilizacji greckiej;2) porównuje formy ustrojowe greckich polis;3) rozpoznaje dokonania kulturowe Greków w dziedzinie architektury, rzeźby, teatru, literatury, filozofii, nauki i identyfikuje je z ich twórcami;4) identyfikuje dziedzictwo kultury greckiej w dorobku kulturowym Europy.⇑3. Ekspansja w świecie greckim i porównuje kolonizację grecką z fenicką w basenie Morza Śródziemnego;2) charakteryzuje wojny grecko-perskie i ekspansję Aleksandra Wielkiego;3) charakteryzuje ekspansję rzymską i wyjaśnia ideę imperium rzymskiego.⇑4. Społeczeństwo, życie polityczne i kultura starożytnego charakteryzuje przemiany ustrojowe i społeczne w Rzymie republikańskim i w cesarstwie rzymskim;2) opisuje zmiany w położeniu religii chrześcijańskiej w państwie rzymskim (od religii prześladowanej, poprzez tolerowaną, do panującej);3) prezentuje przyczyny upadku państwa rzymskiego;4) rozpoznaje dokonania kulturowe Rzymian w dziedzinie prawa, literatury, nauki, architektury i techniki;5) identyfikuje dziedzictwo kultury rzymskiej w dorobku kulturowym Europy.⇑II. Średniowiecze.⇑1. Bizancjum i Zachód a świat charakteryzuje kręgi kulturowe: łaciński, bizantyjski i arabski;2) rozpoznaje najważniejsze osiągnięcia cywilizacji islamskiej w zakresie architektury, sztuki i nauki.⇑2. Europa wczesnego opisuje zasięg terytorialny, organizację władzy, gospodarkę i kulturę państwa Franków;2) charakteryzuje i porównuje ideę cesarstwa karolińskiego z ideą cesarstwa Ottonów;3) opisuje proces tworzenia się państw w Europie Zachodniej;4) charakteryzuje funkcjonowanie władzy, struktur społecznych i gospodarki w systemie feudalnym.⇑3. Europa w okresie wyjaśnia ideowe i polityczne przyczyny rywalizacji papiestwa z cesarstwem o zwierzchnictwo nad średniowieczną Europą;2) charakteryzuje polityczne, społeczno-gospodarcze i religijne uwarunkowania oraz ocenia skutki wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej i rekonkwisty;3) opisuje charakterystyczne przejawy ożywienia społeczno-gospodarczego w Europie XI-XIII w.;4) opisuje kierunki i charakter oraz konsekwencje najazdów mongolskich dla Europy Środkowo-Wschodniej.⇑4. Polska w okresie wyjaśnia uwarunkowania narodzin państwa polskiego i jego chrystianizacji;2) opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w X-XII w.;3) rozpoznaje tendencje centralistyczne i decentralistyczne w życiu politycznym państwa polskiego w X-XII w.⇑5. Polska w okresie rozbicia wyjaśnia przyczyny polityczne i społeczno-gospodarcze oraz następstwa rozbicia dzielnicowego;2) opisuje przemiany społeczno-gospodarcze na ziemiach polskich oraz ocenia społeczno-kulturowe skutki kolonizacji na prawie niemieckim;3) charakteryzuje proces przezwyciężenia rozbicia politycznego ziem polskich, ze wskazaniem na rolę władców i Kościoła.⇑6. Europa późnego charakteryzuje przemiany społeczne i gospodarcze w Europie w późnym średniowieczu;2) charakteryzuje następstwa upadku cesarstwa bizantyńskiego i ekspansji tureckiej dla Europy.⇑7. Polska w XIV-XV opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w XIV-XV w.;2) charakteryzuje rozwój monarchii stanowej w Polsce, uwzględniając strukturę społeczeństwa polskiego w późnym średniowieczu i rozwój przywilejów szlacheckich;3) wyjaśnia międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania związków Polski z Węgrami 1 Litwą w XIV-XV w.;4) charakteryzuje i ocenia stosunki polsko-krzyżackie na płaszczyźnie politycznej, gospodarczej i kulturowej;5) ocenia panowanie Piastów w dziejach Polski; ocenia politykę dynastyczną Jagiellonów.⇑8. Kultura wyjaśnia uniwersalny charakter kultury średniowiecznej;2) ocenia znaczenie włączenia ziem polskich do cywilizacyjnego kręgu świata zachodniego (łacińskiego);3) identyfikuje dokonania kultury okresu średniowiecza w zakresie piśmiennictwa, prawa, filozofii, architektury i sztuki, z uwzględnieniem kultury polskiego średniowiecza.⇑III. Dzieje nowożytne.⇑1. Odkrycia geograficzne i europejski kolonializm doby ocenia wpływ odkryć geograficznych i ekspansji kolonialnej na życie gospodarcze i kulturowe Europy;2) ocenia długofalowe konsekwencje wielkich odkryć geograficznych dla Ameryki, Azji, Afryki.⇑2. Europa w XVI-XVII rozpoznaje charakterystyczne cechy renesansu europejskiego oraz wskazuje czołowych twórców i ich dzieła;2) wyjaśnia polityczne, gospodarcze, społeczne, kulturowe uwarunkowania i następstwa reformacji, opisując główne nurty i postaci; charakteryzuje reformę Kościoła katolickiego;3) opisuje mapę wyznaniową Europy w XVI w.;4) charakteryzuje i ocenia absolutyzm francuski;5) charakteryzuje główne europejskie konflikty polityczne w XVI-XVII w., z uwzględnieniem roli Turcji w Europie Środkowo-Wschodniej;6) opisuje następstwa rewolucji angielskich;7) opisuje przemiany w kulturze europejskiej w XVII w. i rozpoznaje główne dokonania epoki baroku.⇑3. Rzeczpospolita w okresie renesansu i demokracji opisuje i wyjaśnia funkcjonowanie najważniejszych instytucji życia politycznego w XVI-wiecznej Polsce, w tym sejmików, sejmu, senatu i sejmu elekcyjnego; ocenia demokrację szlachecką;2) ocenia polską specyfikę w zakresie rozwiązań ustrojowych, struktury społecznej i modelu życia gospodarczego na tle europejskim;3) opisuje zmiany terytorialne państwa polsko-litewskiego i charakteryzuje stosunki z sąsiadami w XVI w.;4) ocenia zmiany w relacjach polsko-litewskich w XVI w.;5) ocenia kulturową rolę Polski w przeniesieniu wzorców cywilizacji zachodniej na obszary ruskie i litewskie;6) ocenia sytuację wyznaniową na ziemiach Rzeczypospolitej w XVI w., w tym tolerancję wyznaniową oraz unię brzeską;7) identyfikuje dzieła polskiego renesansu.⇑4. Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVII w. Ustrój, społeczeństwo i opisuje zmiany terytorium Rzeczypospolitej w XVII w.;2) wyjaśnia przyczyny kryzysów wewnętrznych oraz załamania gospodarczego Rzeczypospolitej w XVII w;3) ocenia polską specyfikę w zakresie rozwiązań ustrojowych, struktury społecznej i modelu życia gospodarczego na tle europejskim;4) charakteryzuje proces oligarchizacji życia politycznego Rzeczypospolitej;5) charakteryzuje sarmatyzm jako ideologię i styl życia polskiej szlachty; rozpoznaje dzieła sztuki polskiego baroku.⇑5. Oświecenie, absolutyzm oświecony i rewolucje XVIII charakteryzuje główne idee europejskiego oświecenia i rozpoznaje jego główne dokonania w myśli politycznej, nauce, literaturze, sztuce i architekturze;2) charakteryzuje absolutyzm oświecony na przykładach państw sąsiadujących z Rzecząpospolitą;3) charakteryzuje program modernizacji Rosji i rosyjską ideę imperium;4) charakteryzuje parlamentaryzm angielski i rewolucję przemysłową w Anglii;5) porównuje przyczyny oraz charakter rewolucji amerykańskiej i francuskiej.⇑6. Rzeczpospolita w XVIII w. Reformy oświeceniowe i charakteryzuje politykę Rosji, Prus i Austrii wobec Rzeczypospolitej i wskazuje przejawy osłabienia suwerenności państwa polskiego;2) charakteryzuje działania zmierzające do naprawy Rzeczypospolitej i walkę zbrojną o utrzymanie niepodległości w drugiej połowie XVIII w.;3) charakteryzuje i ocenia dzieło Sejmu Wielkiego, odwołując się do tekstu Konstytucji 3 maja;4) wyjaśnia specyfikę polskiego oświecenia; opisuje i wyjaśnia uwarunkowania wewnętrzne i międzynarodowe kolejnych rozbiorów Polski, a także analizuje zmiany granic;5) ocenia dorobek kulturowy okresu stanisławowskiego, z uwzględnieniem reformy szkolnictwa.⇑IV. Wiek XIX.⇑1. Europa opisuje kierunki podbojów Napoleona; charakteryzuje napoleońską ideę imperium;2) wskazuje przykłady i wyjaśnia przyczyny zaangażowania się Polaków po stronie Napoleona;3) charakteryzuje ustrój polityczny Księstwa Warszawskiego;4) charakteryzuje decyzje kongresu wiedeńskiego, z uwzględnieniem sprawy polskiej.⇑2. Europa i Stany Zjednoczone w epoce rewolucji ocenia gospodarcze, społeczne, kulturowe i ekologiczne skutki rewolucji przemysłowej.⇑3. Ideologie XIX charakteryzuje i porównuje ideologie: konserwatyzm, liberalizm, nacjonalizm, socjalizm utopijny, marksizm i anarchizm;2) wyjaśnia związki pomiędzy ideologiami liberalnymi i nacjonalistycznymi a europejskimi ruchami niepodległościowymi i zjednoczeniowymi, Wiosnę Ludów, zjednoczenie Włoch i Niemiec.⇑4. Walka o niepodległość Polski w okresie niewoli charakteryzuje i porównuje cele oraz metody polityki zaborców wobec społeczeństwa polskiego w okresie niewoli narodowej;2) rozpoznaje działania społeczeństwa sprzyjające rozwojowi tożsamości narodowej;3) wyjaśnia przyczyny, charakter i skutki powstań narodowych;4) charakteryzuje koncepcje polityczno-społeczne Wielkiej Emigracji XIX w. i ich wpływ na życie polityczno-społeczne w trzech zaborach;5) ocenia dorobek kultury polskiej XIX w. i jej wpływ na kształtowanie się tożsamości narodowej Polaków.⇑5. Społeczeństwo polskie w okresie zaborów w XIX wyjaśnia wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny odmiennego rozwoju gospodarczego ziem polskich w trzech zaborach;2) analizuje strukturę społeczeństwa w trzech zaborach;3) wyjaśnia przyczyny, charakter i skutki emigracji w XIX w. oraz ocenia aktywność polityczną, militarną i kulturalną Polaków w Europie;4) porównuje programy ruchu narodowego, ruchu ludowego oraz partii socjalistycznych;5) porównuje dynamikę zmian gospodarczych i społecznych na ziemiach polskich z przemianami europejskimi.⇑6. Europa i świat w XIX charakteryzuje kierunki przemian społecznych i politycznych w państwach europejskich oraz w Stanach Zjednoczonych;2) analizuje polityczne, gospodarcze i społeczne przyczyny oraz następstwa podbojów kolonialnych państw europejskich w Azji i Afryce;3) rozpoznaje największe osiągnięcia nauki i techniki XIX w.;4) rozpoznaje dorobek kulturowy XIX w.⇑V. Wiek XX.⇑1. I wojna światowa i rewolucje w wyjaśnia genezę I wojny światowej i opisuje charakter działań wojennych;2) przedstawia genezę i charakteryzuje przebieg rewolucji rosyjskich w 1917 r.;3) opisuje zmiany na mapie politycznej Europy i świata po I wojnie światowej;4) omawia polskie orientacje polityczne oraz działalność polskich formacji wojskowych w okresie I wojny światowej;5) wyjaśnia zmiany zachodzące w polityce mocarstw wobec sprawy polskiej.⇑2. Kryzys demokracji i systemy wyjaśnia przyczyny zwycięstwa bolszewików w Rosji oraz charakteryzuje najistotniejsze przemiany zachodzące w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym w ZSRR do końca lat trzydziestych XX w.;2) wyjaśnia społeczne, gospodarcze, polityczne i kulturowe uwarunkowania rządów autorytarnych w Europie Środkowo-Wschodniej, faszyzmu włoskiego i nazizmu oraz charakteryzuje aktywność międzynarodową Włoch i Niemiec w latach trzydziestych XX w.;3) porównuje systemy totalitarne oraz charakteryzuje ich imperialne cele;4) ocenia politykę świata zachodniego wobec totalitaryzmu nazistowskiego i komunizmu; wyjaśnia genezę II wojny światowej.⇑3. Europa i świat między wojnami. Społeczeństwo, gospodarka, charakteryzuje życie gospodarcze okresu międzywojennego i wyjaśnia mechanizm wielkiego kryzysu gospodarczego oraz porównuje sposoby przezwyciężania jego skutków w Stanach Zjednoczonych i w Europie;2) rozpoznaje dorobek kulturowy okresu międzywojennego.⇑4. Odbudowa niepodległości i życie polityczne II opisuje proces kształtowania się terytorium II Rzeczypospolitej, w tym powstanie wielkopolskie i powstania śląskie oraz plebiscyty, a także wojnę polsko-bolszewicką;2) rozpoznaje charakterystyczne cechy ustroju II Rzeczypospolitej w oparciu o konstytucje z 1921 i 1935 r.;3) opisuje główne ugrupowania polityczne II Rzeczypospolitej, ich aktywność w życiu politycznym oraz przywódców;4) wyjaśnia przyczyny kryzysu demokracji parlamentarnej w II Rzeczypospolitej; charakteryzuje przyczyny i konsekwencje przewrotu majowego;5) wyjaśnia uwarunkowania polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej.⇑5. II Rzeczpospolita. Społeczeństwo, gospodarka, charakteryzuje i ocenia dorobek gospodarczy II Rzeczypospolitej;2) analizuje strukturę społeczeństwa II Rzeczypospolitej, w tym strukturę narodowościowo-wyznaniową oraz charakteryzuje politykę II Rzeczypospolitej wobec mniejszości narodowych i jej uwarunkowania;3) charakteryzuje dorobek kulturowy II Rzeczypospolitej.⇑6. Europa i świat podczas II wojny opisuje główne etapy II wojny światowej i wskazuje przełomowe wydarzenia dla jej przebiegu;2) wyjaśnia uwarunkowania współpracy niemiecko-radzieckiej w latach 1939-1941 i jej konsekwencje dla państw i narodów Europy Środkowej;'3) charakteryzuje uwarunkowania militarne i polityczne konferencji Wielkiej Trójki oraz ich ustalenia.⇑7. Europa pod okupacją niemiecką i charakteryzuje politykę III Rzeszy wobec społeczeństw okupowanej Europy, w tym nazistowski plan eksterminacji Żydów oraz innych narodowości i grup społecznych;2) opisuje postawy Żydów wobec polityki eksterminacji, w tym powstanie w getcie warszawskim, a także opisuje postawy społeczeństwa polskiego wobec Holokaustu;3) ocenia stosunek społeczeństw i rządów świata zachodniego oraz Kościoła katolickiego do Holokaustu.⇑8. Okupacja niemiecka i radziecka na ziemiach opisuje przebieg i następstwa wojny obronnej Polski w 1939 r.;2) opisuje międzynarodowe uwarunkowania działalności polskiego rządu na wychodźstwie;3) wskazuje podobieństwa i różnice w polityce obu okupantów wobec narodu polskiego;4) opisuje organizację polskiego państwa podziemnego oraz różne formy ruchu oporu, ze szczególnym uwzględnieniem działalności Armii Krajowej;5) wyjaśnia działania Stalina zmierzające do utworzenia komunistycznego ośrodka władzy w Polsce;6) wyjaśnia uwarunkowania polityczne i charakteryzuje czyn zbrojny powstania warszawskiego.⇑9. Europa i świat w okresie rywalizacji ZSRR i Stanów opisuje demograficzne, społeczno-gospodarcze i polityczne skutki wojny;2) rozpoznaje zmiany polityczne na mapie Europy i świata po II wojnie światowej;3) wyjaśnia genezę zimnej wojny i rozpoznaje jej przejawy w stosunkach pomiędzy ZSRR a Stanami Zjednoczonymi;4) charakteryzuje problem niemiecki po II wojnie światowej;5) wyjaśnia cele utworzenia NATO i Układu Warszawskiego oraz charakteryzuje te bloki militarne;6) charakteryzuje proces integracji Europy Zachodniej;7) wyjaśnia cele utworzenia ONZ;8) charakteryzuje przyczyny i skutki przełomowych konfliktów zimnej wojny: wojny koreańskiej, kryzysu kubańskiego, wojny w Wietnamie i wojny w Afganistanie;9) wyjaśnia źródła i rozwój konfliktu arabsko-izraelskiego po II wojnie światowej.⇑10. Rozpad systemu opisuje główne etapy procesu dekolonizacji Azji i Afryki;2) ocenia polityczne i społeczno-gospodarcze skutki procesu dekolonizacji.⇑11. Chiny po II wojnie opisuje główne etapy w dziejach komunistycznych Chin.⇑12. Europa Środkowo-Wschodnia po II wojnie charakteryzuje proces uzależniania państw Europy Środkowo-Wschodniej od ZSRR, z uwzględnieniem sowietyzacji i stalinizacji;2) wyjaśnia przyczyny zmian w polityce zagranicznej ZSRR i w polityce wewnętrznej państw satelickich ZSRR po 1956 r.;3) charakteryzuje proces uniezależnienia się państw satelickich od ZSRR;4) wyjaśnia przyczyny rozpadu ZSRR i bloku wschodniego;5) opisuje przeobrażenia ustrojowe w państwach Europy Środkowo-Wschodniej i rozpoznaje charakterystyczne cechy procesu dekomunizacji w państwach bloku wschodniego po 1989 r.⇑13. Polska w latach porównuje terytorium Polski powojennej z terytorium II Rzeczypospolitej oraz analizuje polityczno-społeczne i gospodarcze skutki zmiany granic;2) charakteryzuje główne etapy przejmowania władzy przez komunistów w Polsce, z uwzględnieniem działań opozycji legalnej i podziemia antykomunistycznego; opisuje represje stosowane przez radziecki i polski aparat bezpieczeństwa;3) rozpoznaje charakterystyczne cechy okresu odbudowy i przebudowy gospodarki, z uwzględnieniem reformy rolnej i nacjonalizacji przemysłu.⇑14. Polska w latach porównuje procesy stalinizacji państwa polskiego i państw Europy Środkowo-Wschodniej;2) charakteryzuje system polityczny i społeczno-gospodarczy Polski w okresie stalinowskim;3) rozpoznaje charakterystyczne cechy gospodarki centralnie planowanej i ocenia jej skutki;4) charakteryzuje zjawisko socrealizmu w literaturze i sztuce.⇑15. Polska w latach charakteryzuje i porównuje etapy: 1956-1970 i 1970-1980;2) wyjaśnia przyczyny kryzysów społeczno-politycznych: 1968 r., 1970 r., 1976 r. i 1980 r.;3) charakteryzuje działalność opozycji w PRL-u;4) charakteryzuje relacje państwo-Kościół i ocenia rolę Kościoła w życiu społecznym;5) charakteryzuje kulturę i życie codzienne w Polsce Ludowej.⇑16. Polska w latach wyjaśnia ideę Solidarności i jej wpływ na przemiany społeczno-polityczne w Polsce;2) charakteryzuje państwo i społeczeństwo w czasie stanu wojennego oraz ocenia społeczno-gospodarcze i polityczne skutki stanu wojennego;3) opisuje przyczyny i skutki obrad „Okrągłego Stołu”.⇑17. Narodziny III wyjaśnia międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania procesu odbudowy demokratycznego państwa po 1989 r.;2) charakteryzuje proces reformowania gospodarki polskiej;3) ocenia dokonania III Rzeczypospolitej w polityce zagranicznej.⇑18. Przemiany cywilizacyjne w drugiej połowie XX charakteryzuje społeczno-gospodarcze i techniczne skutki rewolucji naukowo- technicznej, rozpoznając osiągnięcia nauki i techniki drugiej połowy XX w.;2) rozpoznaje charakterystyczne cechy kultury masowej i elitarnej oraz przemiany obyczajowe drugiej połowy XX w.

Rozkład materiału: Historia klasa II LO zakres rozszerzony - do podręcznika: Zrozumieć przeszłość 2. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony. (autor Paweł Klint; wydawnictwo Nowa Era) I. Epoka odrodzenia 1.

Część 1. Starożytność. Średniowiecze ROZDZIAŁ II. STAROŻYTNA GRECJA Temat 1. Najstarsze dzieje Grecji : Nanstarsze dzieje Grecji - notatka Najstarsze dzieje Grecji - wykład Kultura minojska i mykeńska - prezentacja Porównanie cywilizacji minojskiej i mykeńskiej Polecam film: Starożytna Grecja - Jak powstało imperium Grecji Temat 2. Świat poleis: Świat greckich poleis - notatka Świat greckich poleis - wykład Temat 3. Sparta: Sparta - notatka Sparta - wykład Sparta - prezentacja Temat 4. Ateny: Ateny - notatka Ateny - wykład Temat 5. Wojny grecko - perskie: Wojny grecko - perskie - notatka Wojny grecko - perskie - prezentacja Polecam film: Wojny grecko - perskie ( Temat 6. Kultura antycznej Grecji: Kultura starożytnej Grecji - notatka Temat 7. Grecja po wojnach perskich: Grecja po wojnach perskich - notatka Temat 8. Aleksander Wielki: Aleksander Wielki - notatka Temat 9. Świat hellenistyczny: Świat hellenistyczny - notatka Temat 10. Grecja - lekcja powtórzeniowa: Grecja - lekcja powtórzeniowa Grecja - zadania maturalne

historia matura rozszerzona zakres materiału